Maalbeek

foto uit 1958

Het gebied van Maalbeek behoorde van oudsher tot het grondgebied van de gemeente Kaldenkirchen en Bracht. Deze plaatsen maakten tot de Franse tijd rond 1800 deel uit van het hertogdom Gulick.

Tegelen en Steyl behoorden daar ook toe. Door de besluiten van het Wener Congres (1815) werd de grens tussen Nederland en Pruisen vastgesteld op 800 roeden van de Maas. (één roede is 3,76 m). Hierdoor kwam Maalbeek in 1817 bij de gemeente Belfeld.

De oude hoeve Maalbeek met de bijbehorende watermolen werd voor het eerst in een oorkonde van 1418 genoemd. In 1766 werd de boerderij in de huidige vorm herbouwd. Waarom, is niet duidelijk. Misschien was het ouderdom of brand(stichting). Het herbouwde pand is een Saksische Hallenboerderij; woonruimte, stallen en schuren onder één dak.

Lange tijd waren inwoners van Kaldenkerken verplicht hun graan op de watermolen van Maalbeek te laten malen (Maaldwang). Pas bij de Franse overheersing (rond 1800) komt hier een einde aan.

In de tweede helft van de 17e eeuw was het landgoed Maalbeek al eigendom van de fam. von der Reidt, later ook genoemd als Van de Riet. In de linker zijgevel bevindt zich als muuranker het wapen van de familie von der Reidt: drie rietpluimen in een kelk. Nadat Malbeck in 1817 bij Belfeld was gekomen, werd de molen door de erven von der Reidt verkocht aan de familie Lommen en zodoende kwam de molen in Nederlands bezit. Rond 1840 komt de molen stil te liggen en  in 1883 volgt de sloop. In 1897 kwam het landgoed in bezit van de fam. Steegh uit Venlo. Hendricus Steegh, een neef van de eigenaars, komende van Bosserhof in Tegelen, gaat er wonen. Van zijn 2 dochters trouwde Anna met Godfried Linssen en dat echtpaar ging in Maalbeek wonen. Friéd en An begonnen in de 30-jaren een café. Aan de zijgevel kwam een erkertje, zodat het aantal m2 werd bereikt om een café te beginnen. In de jaren voor de 2e WO kwamen veel Duitsers de grens over om bij Friéd en mooder An een lekkere boterham met "sjink" te eten. Na de dood van Godfried bleef zijn zoon Piet, getrouwd met Ida Louisa Hoezen, daar wonen tot 1971.

In 1970 wordt het landgoed eigendom van de fam. Brauer, eigenaar transportbedrijf te Belfeld. In 1974 werd het pand inwendig verbouwd tot een hernieuwd horecabedrijf.

Hierna heeft het pand, gedurende een drietal decennia, hetzij met wisselende ondernemers,  een horecabestemming. Momenteel (2010) wordt het pand nog wel bewoond, maar het café en het restaurant zijn reeds enkele jaren gesloten.

Hoeve Maalbeek is een beschermd rijksmonument.

 

Saksische Hallenboerdrij

Café Maalbeek anno 1999

 

de Pool in Malbeck

 

Ôzze Pap en ôs mam waare gen minse um aan ’t water te ligke, laot sjtaon det zeej kôste zwjumme. Dus det hebbe de meiste beej ôs thóes den ouch zellef môtte liere. Veurdet ’t zoewiët wáas, hebbe weej tog hiel get aan môtte plaare. Tsja, en wao kôsse dich ’t zwjumme eige maake? Gelökkig waare d’r waal get plekskes in Belvend.

In de baek van Malbeck, in de Pool en in de Maas. In de baek van Malbeck wáas ’t waal hiel kaat, maar tog sjoën um puëtje te baje. Maar nao verlaop van tiëd wáasse te groët vur die baek en ouch al kôsse neet zjwumme, den gingse nao de Pool. Det wáas meistal allein vur de jônges. De maedjes van ôs meugde dao neet zjwumme, maar waal puëtje baje. Verder kôsse dao in de gaele zangk spjeule van “de iërste en de twiëde berg”. De "twiëde berg" waas tog mier ut terrein van de aajere jônges en maedjes. Die deeje dao "spjelkes" wao de jonge blaage nog neet vuël vanaaf wiste. Die berg waare gemak van de zangk dae ze iërs weg môste haole öm beej de klei te kômme. Ut verhaol geit det in dees huip zangk flesse met pos van de kleisjtaekers verborge zitte. Veuraan, in ’t ôndeepe, sjtikde ’t van de mögke en de poelpek neet te vergaete.

Ein foto óet de zestiger jaore van de De Pool, ein oorsjprônkelik kleigaat, ’t trefpunt van vuël jônge Belvendse badgaste. Rôngk 1919 woort heej door “de Gres” met kleisjtaeke begôs. Met eine tuf met kiepkèrkes, dae via de Maalbeckerwaeg-Sjpôrtlaan-Aan ’t Broök-Baolebergwaeg reej, kwaam de klei beej de febriek aan ’t sjtaasion. Ze hebbe in de Pool ongevier 3 jaor lang klei gedolve, maar in dae korte tiëd is d’r waal ein sjoën gaat ônsjtaon. Det is natuurlik in de laop der jaore volgeloupe met water. Det water waas al ein probleem beej ut kleisjtaeke. Men probeerde ut waterpiël te beheerse met behulp van pômpe, die aangedreeve woorte door eine locomobiel (ein verplaatsbaar sjtoum-mesjiën). De watereuverlas waas te groët en zoedoonde zien ze opgehaje met ut delve van de klei. Dao wuërd ouch verteld det de tesse van de kleisjtaekers mier gevuld waare met bôtter den met bôtterhamme. De grens waas immers doën beej. Naeve ut sjmoekele hadde de wêrkluuj onnag tiéd öm te sjtruipe. Vruuger, in daen tiëd det weej dao ginge zjwumme, woort d’r regelmaotig door de baetere zwjummers de deepte gepeild. 't Water wáas zoe deep, detse noëts op de baom kwaame. D’r ginge verhaole rôngk det de Pool waal 18 tóet 20 maeter deep wáas. Hoëgswaarsjiënlik is de Pool zô'n 5 toet 8 maeter deep. Veuraan (achter op de foto) wáas ’t maar efkes ondeep en den ging ’t plotseling euver in eine aafgrôngk ônger water. Beej ’t deepste gedeilte (veuraan op de foto) wáas ein sjpringplank van zangk, graaszode en anger materiaal det dao loog, eigehängig gemak door de jeugdige zjwummers. Versjillende zjwummers zien  in de Pool ternauwernoëd aan de doëd ônsjnap, maar helaas zien d’r ouch minse verdrônke. ’t Wáas tog ein verradelik water, ouch ömdet d'r kaaj sprung in zitte. Verder ging ’t verhaol det d’r nao de Twiëde Waereldoorlog vuël menusie in de Pool is gedump. Dus allerlei argumenten van ôs elders öm ôs dao maar neet te laote zwjumme.

bron: Simons-bulletin nr. 98, febr. 2004